Η εξέλιξη της Δημοκρατίας στην ψηφιακή εποχή
Η μετά 9/11 εποχή της ανασφάλειας και η παγκόσμια οικονομική κρίση αποτέλεσαν τις αφετηρίες για περιορισμό των πολιτικών ελευθεριών και επιδείνωση των δημοκρατιών διαδικασιών παγκοσμίως. Έδωσαν παράλληλα το πρόσχημα σε ένα σύστημα που ξεπέρασε τα όρια της δημοκρατικής του εντολής να θέσει τον εαυτό του πάνω από το συμφέρον της Δημοκρατίας.
Ο έλεγχος της ιδιωτικής ζωής των πολιτών στο φυσικό και ψηφιακό περιβάλλον έχει ξεπεράσει τα ανεκτά όρια της κοινωνίας, καθιστώντας αβάσιμα τα προσχήματα για την προστασία των πολιτών. Η υπόθεση Σνόουντεν είναι η κορυφή του παγόβουνου. Η παρακολούθηση της φυσικής και ψηφιακής ζωής των πολιτών έχει διαπιστωθεί εδώ και χρόνια από το Ευρωκοινοβούλιο με την περίφημη έκθεση Έσιελον, τον Ιούλιο του 2001. Μία έκθεση που έγινε ελάχιστο γνωστή λόγω των τρομοκρατικών επιθέσεων της 11/9 που ακολούθησαν.
Ωστόσο, ο 21ος αιώνας μπήκε με τις καλύτερες προοπτικές για την ανθρωπότητα αλλά και την δημοκρατία. Το 2000 ολόκληρη η υφήλιος ζούσε σε ρυθμούς διαδικτύου. Η διάδοση της γνώσης που αυτό το καταπληκτικό εργαλείο μας προσέφερε, έφερε μια πραγματική επανάσταση στην επικοινωνία των ανθρώπων και έδωσε άλλη προοπτική στην ανάπτυξη και πρόοδο του ανθρώπινου γένους.
Όμως η εξέλιξη της κοινωνίας δεν συνοδεύτηκε από ανάλογη πρόοδο των δημοκρατικών διαδικασιών.
Τα δημοκρατικά μοντέλα της προηγούμενης εποχής δεν μας δίνουν ικανοποιητικές απαντήσεις στα κρίσιμα ερωτήματα που τίθενται ενώπιον μας και έχουν να κάνουν με την ικανότητα διατήρησης της ποιότητας ζωής και της προόδου των θεσμών δημοκρατικής συμμετοχής με τρόπο που να συμπεριλαμβάνουν σε μεγαλύτερο βαθμό την συλλογική σοφία και όχι να την περιορίζουν.
Η ανθρωπότητα βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή. Έχουμε φτάσει σε ένα στάδιο όπου πρέπει να εξελιχθούμε στο επόμενο επίπεδο, αλλιώς θα αποτύχουμε να παραδώσουμε ένα βιώσιμο κόσμο στην νέα γενιά. Μία νέα γενιά που έχουμε αποκλείσει. Που θα έπρεπε να βρίσκεται στο κέντρο της δραστηριότητας σχεδιασμού του μέλλοντος.
Η Δημοκρατία πρέπει να εξελιχθεί αλλιώς θα πάψει να είναι τέτοια. Χρειαζόμαστε ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο που να εκμεταλλεύεται τις ψηφιακές δυνατότητες για να ενδυναμώσει τη διαφάνεια στις αποφάσεις, τη δημοκρατική λογοδοσία και συμμετοχή.
Αυτή ακριβώς την ανάγκη, διαπιστώνουν και διεθνείς οργανισμοί όπως ο ΟΗΕ. Ο εξειδικευμένος οργανισμός UNDEF (Ταμείο για την Δημοκρατία) χρηματοδοτεί έργα που έχουν ως στόχο την συμμετοχή των πολιτών στην εξέλιξη των δημοκρατικών διαδικασιών. Ένα τέτοιο έργο παγκόσμιας δράσης με τίτλο «Επανεφευρίσκοντας την Δημοκρατία στην Ψηφιακή Εποχή» εμπιστεύτηκαν τα Η.Ε στον κυπριακό μη κερδοσκοπικό οργανισμό Future Words Center. Ένα έργο που στα επόμενα 2 χρόνια θα διοργανώσει 5 παγκόσμια εργαστήρια/ συνέδρια στις 5 ηπείρους, με συμμετοχή εκατοντάδων νέων από όλο τον κόσμο, για να συζητήσουν με δομημένο δημοκρατικό διάλογο και να καταλήξουν σε ένα μανιφέστο για την δημοκρατία του 21ου αιώνα που οι ίδιοι θέλουν.
Η πρωτοβουλία θα ξεκινήσει από την Κύπρο, όπου τον ερχόμενο Δεκέμβριο θα λάβει χώρα το πρώτο συνέδριο, αυτό της Ευρώπης. Φιλοδοξώντας να καταστήσει τον Κύπρο την αφετηρία μίας παγκόσμιας προσπάθειας για την εξέλιξη των δημοκρατικών διαδικασιών, με περισσότερο σεβασμό στον πολίτη και τα δικαιώματα του.
Κωνσταντίνος Τσιούρτος
Διευθυντής Δημόσιας Πολιτικής & Επικοινωνίας
Future Worlds Center